Οδηγός δημιουργίας podcast

Finding success in podcasting has to be secondary. If you’re getting into it for the success or the money, the industry isn’t quite there yet. It should be for the love of the game right now.
Matt Gourley, Earwolf Podcast

Οδηγός δημιουργίας podcast

Μόλις 3 μήνες αφού είχα ξεκινήσει το Borrow My Brain podcast, έγραψα το πρώτο άρθρο για την εμπειρία μου αυτή, εξηγώντας γιατί podcast και τους 6 λόγους που πρέπει να το ακούτε. Από τότε, συνέχιζα να κάνω podcast, όταν υπήρχε κάτι άξιο να μοιραστώ. Δεν το μετέτραψα σε video-recording γιατί ήθελα να παραμείνει …εγώ, η φωνή και η ταπεινότητά μου. Και μετά από 2 χρόνια μας ακολουθούν 2.383 μοναδικοί συνδρομητές. Νιώθεις πως μοιράζεσαι κάτι αξιόλογο. Ως εδώ όμως οι αυτο-αναφορές και πάμε στο προκείμενο. Σκέφτηκα να μοιραστώ ένα οδηγό δημιουργίας podcast για κάθε επαγγελματία και εταιρία που θα το σκεφτεί.

Καταρχήν είναι ένα πολύ δυνατό εργαλείο επικοινωνίας. Αλλά προσοχή: αν το κάνεις για λεφτά, πωλήσεις κτλ. απέτυχες! Αν απλά σώζεις το αρχείο ήχου από τα “πουλησιάρικα” βίντεό σου ως podcast, απέτυχες! Ο κόσμος αναγνωρίζει αν είναι αυθεντικό ό,τι κάνεις. Το κοινό που θα δοκιμάσει το podcast θέλει να ακούσει κάτι φρέσκο. Το Borrow My Brain podcast δεν προβάλλει υπηρεσίες και προσφορές συμβουλευτικής. Απλά, δείχνει ένα νέο τρόπο σκέψης.

Οι μεγάλες εταιρίες καλούν προσωπικότητες σε διάλογο για τα θέματα ενδιαφέροντός τους. Οι μικρότερες αναδεικνύουν νέες τάσεις και μοιράζονται στάδια που πέρασαν, όλα σαν μια προσωπική εμπειρία. ‘Ενα καλλυντικό brand παρουσιάζει τη διαδρομή που κάνουν στη φύση για τα συστατικά του. Η blogger εξιστορεί κάθε μέρα νέες εμπειρίες. Μια μαμά μας λέει, τι μαθαίνει από τα παιδιά. Η αρχιτέκτονας μιλάει για τις νέες τάσεις του design. Προσέξτε, όλα αυτά είναι ήδη podcasts.

Your podcast content should not be about you, but about solving your prospects’ problems.
Steve Lubetkin

Ποια βήματα κάνετε, για τη δημιουργία του podcast;

Είναι το πιο απλό εργαλείο για να διαδώσεις τη φωνή σου και τις ιδέες σου. Συμβαίνει on-the-go όπως θα δούμε πιο κάτω, το βράδυ, ή την ώρα που ξαποσταίνεις. Basics first – είτε πρόκεται για εταιρία / startup / πάροχο υπηρεσίας ή ιδιώτη (ας πούμε ειδικό στην κηπουρική):

Νο1 – Σκέψου τι θέλεις να πετύχεις;

Πολύ βασική ερώτηση… Βεβαίως, όλοι θέλουν να έχουν επαφές (leads) για το business τους. Βεβαίως θα δημιουργήσεις awareness, έστω στους 3 πρώτους ακροατές, αλλά τι πραγματικά θέλεις να πετύχεις με το podcast, εκτός από το να έρχονται στο website σου;

Είσαι ή θέλεις να θεωρείσαι ως ο ειδικός σε ένα θέμα (thought leader);
Καλλιεργητής οικολογικών προϊόντων; Σύμβουλος οργάνωσης γάμων; Οδηγός αυτοκινήτων αγώνων;
Θέλεις να διαδώσεις και να διδάξεις κάτι για το οποίο είσαι παθιασμένος και σου αρέσει;
Πώς προετοιμάζεται ένας αθλητής για τον αγώνα; Πώς να φτιάξετε μία επιχείρηση;
Να ψυχαγωγήσεις, να περνούν καλά κάθε φορά που σε ακούν; να γελάνε με την καρδιά τους;
Εχεις φίλους με χιούμορ; Μάζεψες όλα τα ανέκδοτα του κόσμου; Μια δασκάλα να μοιράζεται διδακτικές ιστορίες;

Νο2 – Διάλεξε το podcast format

Πώς θα είναι το δικό σου (ή της εταιρίας) podcast format;

‘Ονομα podcast: Το όνομα πρέπει να είναι μια ‘μικροχειρουργική’ που θα ισορροπεί ανάμεσα στο α) να είναι memorable όνομα, β) να λέει τι να προσδοκά ο ακροατής, και γ) πώς το βρίσκουν (searchable). Η Apple podcasts κάνει searchable τίτλο, author, και την περιγραφή. Ορισμένοι το κάνουν προσωπικό, άλλοι δείχνουν το όφελος (πχ. Marketing tips), και άλλοι το ταυτίζουν με όνομα εταιρίας.
Οικοδεσπότης (Podcast host): Θα είστε εσείς ο παρουσιαστής ή μία ομάδα contributors; Θα είναι βάσει script ή εντελώς αυθόρμητο – μία και έξω εγγραφή; Θα είναι μόνο συνεντεύξεις ή/και προσωπικές εξιστορήσεις; Στο Borrow My Brain podcast έχουμε ένα συνδυασμό αυτών.
Χωρισμένο σε ενότητες (podcast segments); Θα έχετε intro και μετά μονοθεματικό podcast (ένα θέμα αναφοράς, ένα καλεσμένο) ή θα το χωρίζετε σε ‘news και updates’ δηλαδή σε διαφορετικές θεματικές ενότητες (πχ. 10′ καθεμία ενότητα), για να καλύπτετε περισσότερα ενδιαφέροντα των ακροατών; Δεν είναι κακό να αυτοσχεδιάζετε, αλλά το να έχετε ένα αποφασισμένο στυλ εξαρχής βοηθάει πολύ στην παραγωγή του.
Η μουσική (podcast music). Είναι κομμάτι της ταυτότητας. Στο Borrow My Brain podcast αγοράσαμε μουσικό κομμάτι. Στο Envato θα πολλά μουσικά θέματα και μάλιστα χωρισμένα σε είδη, αλλά και να κατεβάσετε royalty-free (39.000 μουσικά κομμάτια). Η μουσική δίνει τον τόνο, δείχνει το στυλ και πρέπει να ταιριάζει με το podcast. Επιλέξτε κάποιο από τα 10 καλύτερα podcast music tracks 2019 (βάσει πωλήσεων στο Envato).
Διάρκεια και συχνότητα εκπομπής. Δεν υπάρχει “συνταγή” ιδανικής διάρκειας, αλλά ξέρουμε πώς το κοινό περίπου διαθέτει από 20 έως 35 λεπτά χρόνου. Επίσης, αν αποφασίσετε πώς όλα τα επεισόδια θα έχουν πάνω-κάτω ίδια διάρκεια, θα είναι πιο εύκολο για το editing/παραγωγή.

Νο3 – Σχεδίασε το κατάλληλο περιεχόμενο

Τι θα λέει το podcast; Προφανώς αν το podcast απευθύνεται στους extreme sports fans, κάτι αντίστοιχο θα λέει. Αλλά, πριν απαντήσετε στις παρακάτω τρεις ερωτήσεις, πρέπει να κάνετε ένα πολύ λεπτομερές search τι υπάρχει εκεί έξω… Ποιά podcast παρουσιάζουν παρόμοια θέματα; Και μην κάνετε το λάθος να πείτε “έλα μωρέ, αυτοί είναι στην Αμερική” – θα εντυπωσιαστείτε αν σας πω, πώς το 50% των ακροατών μας ακούνε podcasts από το εξωτερικό!!!

Εμπειρία. Ποιά πληροφορία / ιδέα / συμβουλή μπορεί να είναι σχετικά μοναδική, για να αρέσει / ψυχαγωγήσει / εκπαιδεύσει;
Τι θα τους μείνει; Πώς ελπίζεις, τελικά, ότι θα περιέγραφε ο ακροατής σε ένα φίλο του το podcast; ‘Ετσι ακριβώς φτιάξτο.
Μοναδικότητα. Που διαφέρει η δική σου ιδέα από σχετικά παρόμοια ‘show’;

What drives most of our conversation and content is curiosity and asking questions.

Νο4 – Πριν πατήσετε ‘record’, γράψτε το outline

Ακόμη κι αν σας φαίνεται το scripting βαρετό ή πείτε “έλα μωρέ, εγώ ξέρω“… είναι χρήσιμο να έχετε ένα outline του κάθε επεισοδίου. Δεν ξεχνάς τι ήθελες να πεις, σκέφτεσαι λίγο παραπάνω τις βασικές ιδέες / ατάκες / links που μπορεί να προτείνεις! Ξέρετε πόσο εύκολο είναι να παρασυρθείτε σε διάρκεια και εκτός θέματος; Το podcast και η εγγραφή του είναι μια επίπονη πνευματικά δουλειά, που ενώ θέλει προσοχή και αυτοσυγκέντρωση, εύκολα παρασύρεσαι!

Νο5 – Βρείτε το χώρο σας, εκεί που θα κάνετε την εγγραφή

Εδώ υπάρχουν δύο θέματα: α) πριν απ’όλα να νιώθετε άνετα (όχι στημένοι) στο δικό σας χώρο / πολυθρόνα / γραφείο και β) να υπάρχει ηχομόνωση. Η φυσική ηχομόνωση επιτυγχάνεται αν στο μικρό σας χώρο υπάρχουν βιβλιοθήκες, έπιπλα, χαλιά, κουρτίνες και αν κλείνετε τις πόρτες για να απομονώσετε ήχους (δεν φαντάζεστε τι πιάνει ένα μικρόφωνο). Ακόμη και το παχύ χαλί που βρίσκεται κάτω από την καρέκλα σας είναι μέσο μείωσης της υπερβολικής αντήχησης. ‘Οσο πιο καθαρή είναι η ηχογράφηση, τόσο ευκολότερη θα είναι η διαχείριση των τεχνικών πτυχών της επεξεργασίας και της μίξης! Σας προτείνω να αγοράσετε αφρώδη ηχομονωτικά πάνελς και να τα κολλήσετε στους γύρω τοίχους σας με ταινία διπλής όψης (ο ήχος γίνεται βαθύς, χωρίς πρίμα και θόρυβο).

Ποια βήματα κάνετε, για την παραγωγή του podcast;

Ξεκινάτε αμέσως το ταξίδι σας με λίγα βασικά διαδικτυακά εργαλεία, και το podcast θα γίνει η αγαπημένη σας συνήθεια και θα φαίνεται (βγαίνει αυτό ‘on-air’ όπως μου λένε ακροατές). Να θυμάστε πώς οι άνθρωποι θα σας ακούσουν επειδή τους αρέσει η εκπομπή σας και όχι επειδή θέλουν να αναλύσουν την ποιότητα του ήχου ή τις δεξιότητές σας στην επεξεργασία, ή αν το μικρόφωνο είναι ‘high-end’.

Πραγματικά, μπορείτε να ξεκινήσετε την εγγραφή του podcast μόνο με το τηλέφωνό σας και ένα ζευγάρι ακουστικών. Κάθε αρχείο ήχου (.avi, .wav) είναι έτοιμο προς επεξεργασία. Πολλές φορές γράφω κομμάτια στο κινητό, για να μην τα ξεχάσω, και μετά τα προσθέτω στο podcast editing. Για να δώσετε στον εαυτό σας την καλύτερη δυνατή εκκίνηση, αξίζει να επενδύσετε σε ένα μικρόφωνο USB. Εγώ χρησιμοποιώ ένα Blue Yeti που είναι απίστευτα ποιοτικό και εύκολο στη χρήση. Μόλις το συνδέσετε στη θύρα του υπολογιστή σας, είναι έτοιμο (plug-n-play) για να το επιλέξετε ως είσοδο ήχου/μικρόφωνο.

Νο1 – Podcast editing

Η διαδικασία επεξεργασίας (editing) είναι όπου χωρίζετε το podcast σε τμήματα, κόβετε ανεπιθύμητο υλικό, αφαιρείτε θορύβους και εισάγετε μουσική και άλλα αποσπάσματα. Το λογισμικό επεξεργασίας είναι το δωρεάν, αξιόπιστο και εύκολο στη χρήση Audacity (download από εδώ). ‘Αλλοι χρησιμοποιούν Reaper ή το Adobe Audition CC, αλλά πιστέψτε με το Audacity είναι το πιο εύκολο σε χρήση. Το μόνο που πρέπει να σιγουρέψετε είναι πώς κατεβάσατε τη σωστή έκδοση για το είδος υπολογιστή και λειτουργικού που έχετε. Σας προτείνω να ψάξετε στο YouTube όπου υπάρχουν πολλά βίντεο εκπαίδευσης στο χειρισμό του Audacity.

‘Ενα εύκολο interface για να μην χάνεστε σε περιττές λειτουργίες.
Δυνατότητα χειρισμού πολλών tracks (κάθε εγγραφή, κάθε τραγούδι είναι ξεχωριστό track) και επιπέδων ήχου, ώστε το κόψε-ράψε να γίνεται με ένα κλικ
Επεξεργαστής timeline όπου πολλά tracks, μουσική παντρεύονται όλα σε ένα και αποφασίζεις πότε αρχίζει και πότε τελειώνει κάτι.

Νο2 – Podcast hosting

Κάθε τελικό podcast είναι ένα αρχείο ήχου (.mp3) που το κάνατε εύκολα export από τον editor που χρησιμοποιήσατε (Audacity στην περίπτωσή μας). Υπάρχει μια παρεξήγηση πώς το podcast-επεισόδια γίνονται hosted εκεί που έχετε και το internet hosting του website σας. ‘Αλλοι μπερδεύονται πώς ανεβάζουν (upload) τα επεισόδια κατευθείαν και γίνονται hosted στο Apple podcasts (προηγούμενα iTunes). Να ξεκαθαρίσουμε δύο εντελώς διαφορετικά πράγματα:

Hosting site: εκεί που ανεβάζετε όλα τα .mp3 επεισόδια / εκεί γίνεται hosting του podcast (ναι, μπορεί να είναι το website σας, αλλά η πρότασή μας για τεχνικούς και άλλους λόγους (πχ. ταχύτητα) είναι να κάνετε hosting του podcast σε ειδικό Provider).
Directories ή listening apps: εκεί που μοιράζεσαι links του podcast σου για να το βρίσκει το κοινό (Apple podcasts, Google podcasts, Spotify, Deezer, TuneIn κλπ). Το ίδιο link βάζετε και μέσα στο website σας ή στα social media και γίνεται πάντα mirroring με τον hosting server του podcast για να το ακούν οι ακροατές.

Σύνοψη: τελειώσατε την εγγραφή και το editing του podcast επεισοδίου; Εξάγετε ένα αρχείο ήχου σαν .mp3 και το κάνετε upload στο χώρο που έχετε αγοράσει (υπάρχουν και δωρεάν ανάμεσά τους) για να γίνεται hosting το podcast. Υπάρχουν τα Acast, Anchor, Blubbry, Libsyn, Luminary, ή Transistor (μην ανησυχείτε, ναι, hosting στην Αμερική και φτάνει σε όλο τον πλανήτη). Αυτοί οι hosting providers παράγουν ένα RSS feed, το οποίο ανεβάζετε στα directories: Apple Podcasts, Google Podcasts, Spotify, and TuneIn.

Το Borrow My Brain podcast είναι hosted στο αμερικανικό Blubrry που είναι πολύ αξιόπιστο, γρήγορο και παρέχει πολλά εργαλεία αξιοποίησης και διασύνδεσης με όλα τα directories. Βλέπετε, εξυπηρετεί 750.000 κανάλια podcast! Αφήστε που η εξυπηρέτησή τους είναι πραγματικά προσωπική και επαγγελματική.

Νο3 – Να φτιάξω Podcast website;

Μπορεί να είναι χρήσιμο σε δύο περιπτώσεις: α) αν το περιεχόμενό σας θα εξειδικευτεί γύρω από το podcast μόνο και αναπτυχθεί πολυθεματικά (σε θεματικές κατηγορίες), όπως θα έκανε ένας DJ ή ένας ιντερνετικός ραδιοσταθμός και β) αν θέλετε να φτιάξετε ένα website που θα εκπαιδεύει το κοινό σε ένα νέο θέμα (πχ. υγείας, ευεξίας, ή εκδρομών), χωρίς το βάσανο “πώς το συνδέουμε τώρα με αυτό που προσφέρουμε“.

Αλλιώς, το RSS feed και κάθε .mp3 αρχείο (που έχει ένα δικό του url address) συνδέονται με το υπάρχον website σας και έτσι, αφενός είναι προσβάσιμο σε όλους τους επισκέπτες σας, αφετέρου το μοιράζεστε στα ψηφιακά κανάλια όποτε θέλετε. ‘Οσο όμως αναπτύσσεται η συνήθεια / αγορά / / κοινό / search του podcast θα πρέπει συνεχώς να αξιολογείτε:

Πώς είναι ευκολότερο για να σας βρίσκουν οι ακροατές: ξεχωριστά το podcast ή ανάμεσα στο υπόλοιπο περιεχόμενό σας;
Αν γίνουν πολλά τα επεισόδιά σας πώς θα είναι καλύτερα οργανωμένα και προβεβλημένα;
Αν είστε μια κοινότητα contributors (πχ. ομάδα φοιτητών, ένα group για τεχνολογία, empowered γυναίκες, ειδικοί του τουρισμού) δηλαδή πολλές φωνές-authors μαζί, ίσως τότε πρέπει να έχετε ένα πραγματικά 100% podcast website.
Σε ένα dedicated website για το podcast μπορεί να χρειάζεται να ανεβάζετε φωτογραφίες από μία συνέντευξη, ένα blog post που να αναφέρεται εκτενέστερα στο επεισόδιο podcast που φτιάξατε πρόσφατα – εσείς αποφασίζετε με βάση τη στρατηγική σας.

Αν σας ενδιαφέρει, στο themeforest θα βρείτε έτοιμα WordPress θέματα, ειδικά για podcast websites.

Νο4 – Μοιραστείτε το podcast

Είτε στα directories, είτε στα social media όπως ξέρετε, υπάρχει κοινό που αναζητά να μάθει και να διαβάσει. Ε, τώρα θα μοιραστείτε το podcast σας για να το ακούσουν. Και αν τους αρέσει, θα εγγραφούν, θα το σώσουν στο κινητό ή στον υπολογιστή τους, για να το ολοκληρώσουν το βράδυ σπίτι. Ξέρετε πώς να το κάνετε και αν όλα τα παραπάνω γίνουν σωστά, θα έχετε επανατροφοδότηση κοινού στο podcast.

Εύχομαι να ξεκινήσετε!

Οταν το ξεκίνησα, έκανα ένα πείραμα. ‘Ηθελα να μάθω και να διαπιστώσω αν η “Ελλάδα είναι πάντα 5 χρόνια πίσω“. ‘Ηθελα να δοκιμάσω το κοινό και ένα νέο κανάλι επαφής. Τελικά έμαθα πολλά περισσότερα.

‘Οχι μόνο βρήκα το ακροατήριο εκεί έξω (σήμερα είναι 2.383 μοναδικοί συνδρομητές), αλλά έκανε καλό και στη ψυχή μου. Είπα πράγματα που γράφουν ως μια δική μου ιστορία. Ναι, μερικές φορές εκτονώνεσαι με κάτι που σε ενοχλεί ή κάτι που θεωρείς εμπνευστικό, απλά επειδή το είδες το πρωί μπροστά σου. Μου έκανε καλό, να νιώθω πώς είπα ιδέες που μπορεί κάποιον να βοηθήσουν. Δεν προσβάλλω κανένα, δεν διεκδικώ δάφνες, δεν αγγίζω το βούρκο των fake news.

Και η χαρά έρχεται όταν σου λέει ακροατής “ρουφάω από το πρωί τα podcasts“, ή “…το διάστημα του lock-down άκουσα εκτεταμένα όλα τα podcasts τα οποία ήταν μια πολύ θετική πηγή έμπνευσης για μένα“. Εκτός από πολύ χαμόγελο και διάθεση που σου δίνουν τέτοια σχόλια, σου δείχνουν πώς με κάθε μέσο και τρόπο πρέπει να επικοινωνούμε χρήσιμα και βοηθητικά πράγματα. Είμαστε όλοι μας, όλη η κοινωνία, σε διαδικασία νέας μάθησης και αλλαγής και ας μην το καταλαβαίνουν κάποιοι.

Σας το λέω, ξεκινήστε. Γράψτε το πρώτο σας podcast, σαν ένα σημείωμα στον εαυτό σας τι θα θέλατε να πείτε, με το κινητό και μεταφέρετε το αρχείο στον υπολογιστή, για να το ακούσετε σαν αρχείο ήχου. Πώς σας φαίνεται η φωνή σας; Γλυκιά; Nα ανέβει λίγο η έντασση; Ακούστηκε ωραίο αυτό που είπατε στο xx:xx. Είμαι σίγουρος πώς θα πείτε, μου αρέσει. Συνέβη σε εμένα και συμβαίνει και άλλους 3,5 εκατομμύρια ανθρώπους.