Επιχειρηματίες πολεμήστε τα fakes news

Believe half of what you see and nothing you read online.
Pablo Reyes

Γέμισαν τρελούς τα social timeline μας;

Το Facebook είναι γεμάτο με σελίδες/groups που μοιράζονται ‘fake news’. Δεν πρόκειται απλά για τις διαφορετικές απόψεις ανθρώπων, αλλά για κύμματα ειδήσεων και αναλύσεων που δεν αποδεικνύονται! Ακόμη και αυτή αμφισβητείται, όταν προτάξεις την ανακοίνωση ενός επισήμου στατιστικού στοιχείου, ή φορέα όπως η Εθνική Στατιστική Υπηρεσία, οι φορείς αυτορύθμισης και ελέγχου. ‘Ολα αμφισβητούνται!

Τα ‘fake news’, οι μύθοι, λέω “κάτι που άκουσα“, τα “σκοτεινά συμφέροντα” είναι παλιά ιστορία στην Ελλάδα. Αποδεικνύει την ημιμάθεια, την υπερβολή και τη ξεροκεφαλιά που έχουμε κάπου μέσα μας. Αν ψάξετε καλά, θα βρείτε ανήκουστα πράγματα να δημοσιεύονται. Το Aids το έφτιαξαν, το Ισραήλ μας σημαδεύει με πυρηνικά, το Τσέρνομπιλ είναι ‘hoax’ – ό,τι μπορείτε να φανταστείτε.

Με τα social media, έχουμε “βεζούβιο”

Με την έκρηξη των social media το φαινόμενο έγινε μαζικότερο. ‘Ολα τα διασταυρωμένα στοιχεία του κόσμου δεν μετράνε για χιλιάδες σελίδες όπως οι “euroscepticsGR”, “satellitesGR”, “Μέτωπο Οχι”, “Πολιτικό μποξ”, “Εθνικό νόμισμα -Εθνική ομοψυχία”, “Patras Greek Revolution”, “αντίσταση πολιτών” (Χαλανδρίου, Δυτικής Ελλάδας κλπ.), “Αποκάλυψη”, “Ανώνυμοι”, “Εθνική Αντίσταση Εθνική Αφύπνιση Στοπ Λαθρομετανάστευση”.

Το κίνημα κατά του 5G στην Καλαμάτα γεννήθηκε σε τέτοιες σελίδες που μάζεψαν ένα πλήθος από ανθρώπους που τσίριζαν, ότι θα τους κάψει τον εγκέφαλο. Οι σελίδες αυτές είναι πομποί μίσους και απευθύνονται σε φοβικά σύνδρομα και αδαείς. Αλλά το πιο σημαντικό, είναι προθάλαμος φανατικών πολιτικών ομάδων – όχι μόνο στην Ελλάδα.

Τα επιχειρήματα είναι μυθοπλασίες που μοιάζουν αληθινές (και αφού δεν ξέρεις από πρώτο χέρι, εύκολα κάνεις ένα share). Οι ανεμογεννήτριες κάνουν στείρες τις κατσίκες, η τουριστική επένδυση στην Κέρκυρα θα μετατρέψει σε σκουπιδότοπο την παραλία (…και χαλάει τη θέα της βίλας Ρότσιλντ). “Ζούν ανάμεσά μας” (ή ζούμε ανάμεσά τους) είναι η χιουμοριστική επωδός για αυτές τις ακραίες απόψεις, αλλά δεν αρκεί.

Δείτε, οι περιοχές Μαραθώνα-Νέα Μάκρης 40 χρόνια έχουν βόθρους που μολύνουν τον υδροφόρο ορίζοντα, το υπέδαφος και τη θάλασσα, αλλά ομάδες πολιτών εναντιώνονται στη διαχείριση απορριμμάτων, γιατί θα φέρει τον καρκίνο! Στις κοινότητες αυτές μαζεύονται φανατικοί, φοβισμένοι πολίτες και η κάθε είδους αντιπολίτευση.

Το κλίμα είναι αφόρητο για τα Brands

Οι διαφημιζόμενες εταιρίες και μάρκες (καθώς και όλοι οι φορείς εξουσίας και διοίκησης) θέλουν ένα “νορμάλ” περιβάλλον επικοινωνίας, ώστε να ενημερώνουν το κοινό και να προβάλλουν τις ενέργειες και τα προϊόντα-υπηρεσίες τους. Υπάρχει τέτοιο περιβάλλον; Μάλλον όχι. Γίνεται ακόμη πιο δύσκολο, αν φανταστούμε πως το περίπου 90% της διοχετευόμενης ενημέρωσης και επικοινωνίας οποιασδήποτε μορφής περνάει μέσα από Google και Facebook κυρίως.

Στη Μεγάλη Βρετανία κάνουν παντού (πολλοί οργανισμοί) μεγάλη προσπάθεια να αναδείξουν τα fake news και να ενημερώσουν το κοινό και η κυβέρνηση στην Facebook παρουσία της. Είναι μάλιστα η πρώτη χώρα που το 2019, η Ενωση διαφημιστικών εταιριών, για δεύτερη χρονιά, δεσμεύτηκε πως δεν θα διαφημίζουν πολιτικές απόψεις, groups και καμπάνιες εκλογών στα social media.

Στην Ελλάδα τα Hellenic hoaxes και οι 177.000 άνθρωποι που τα ακολουθούν είναι μια πολύ σημαντική, θετική πρωτοβουλία. Αποκαλύπτουν με διαφανή τρόπο κάθε ψεύτικο / φτιαγμένο / διαθλασμένης ερμηνείας πόστ, άρθρο, είδηση. Είναι δυστυχώς μόνο ένας φορέας ελέγχου, δεν φτάνει. Ακόμη και η επίσημη συνεργασία τους με το Facebook, στα πλαίσια της δημιουργίας δικτύου ελέγχου και περιορισμού των fake news, που τους δίνει εύρος αντικειμένου δεν μπορεί να σταματήσει το ψέμα έως ότου φτάσουμε στα λεπτά όρια της λογοκρισίας από Facebook, Twitter, Google.

Εδώ είναι το πιο περίεργο και διπολικό θέμα: οι κοινωνίες και οι κυβερνήσεις, ζητούν από τα social media να ελέγξουν τα fake news, από την άλλη τα μέσα ενημέρωσης (και τα social media) κατηγορούνται για λογοκρισία και ακύρωση των δημοκρατικών δικαιωμάτων.

Με τον Covid-19 το θέμα έχει εκτραπεί

Είναι σαν να περίμεναν οι απανταχού συνομωσιολόγοι τον ιό που έχει σκοτώσει εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους. Προχθές, περιμένοντας να αγοράσω ψωμί, άκουγα ένα γηραιό κύριο που εξηγούσε με στόμφο στο καφενεδάκι του φούρνου, πως όλη η πανδημία είναι ένα καλά σκηνοθετημένο σενάριο, για να μας χειραγωγούν. Σκέφτηκα, να σου ρίξω μια ανάποδη, που υποτίθεται έχουμε πρώτη προτεραιότητα να προφυλάξουμε εσένα; Δεν είπα τίποτε, και αποχώρησα.

Τώρα με την πανδημία έχουν αποθρασυνθεί: οι κεραίες διασπείρουν τον ιό, οι μάσκες είναι απάνθρωπες και επικίνδυνες, οι κυβερνήσεις είναι συνεννοημένες, δεν αντέχουν τα παιδιά, έχουν δίκιο στις ΗΠΑ (με 140.000 νεκρούς – Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, 25/7/2020) και στη Σερβία που αντιδρούν οι άνθρωποι. Μέχρι και οι “δεν υποκύπτω, δεν φοράω μάσκα” έφτιαξαν group στα social media και θα έλεγα, ότι αποτελούν την πραγματική πανδημία ηλιθιότητας, με άμεσο κίνδυνο υγείας για όλους εμάς.

Ακόμη και η προσπάθεια για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, γίνεται εύκολα social media χιούμορ σαν να είναι ένα ακόμη ‘hoax’.

The Green New Deal. pic.twitter.com/qkGHQw9Qt6

— Jeffrey Levin (@jilevin) August 18, 2020

Τα “δίκτυα και οι κοινότητες αυθόρμητων πολιτών” που δημιουργούνται στα social είναι συχνά υποκινούμενα groups φανατικών ομάδων με απώτερες βλέψεις στην πολιτική. Δηλητηριάζουν όμως την κοινωνία και τις αγορές. Οι επιχειρήσεις έχουν σοβαρό όφελος να καταπολεμήσουν τα fake news. Βλέπετε, η τουριστική βιομηχανία υπολογίζεται ότι θα χάσει έσοδα $1,2 τρις το 2020, η αεροπλοϊα $580 δις (και μαζί φανταστείτε όλα τα σχετιζόμενα επαγγέλματα), η βιομηχανία ορυκτών καυσίμων $1,8 τρις, αλλά οι οι συνομωσιολόγοι του Facebook ξέρουν ότι “κάτι μας κρύβουν, είναι κόλπο για να βγάλουν περισσότερα“, προσπερνώντας τους κινδύνους δημόσιας υγείας.

Βέβαια αντί να στέκεσαι στην πορτα σαν ηλιθιος και να διατάζεις τους υπαλλήλους να σου μαζέψουν τα ψώνια που θες,μπορείς να κανεις παραγγελία διαδικτυακά και να περάσεις μετά να τα παρεις. Το λέω γιατί έχετε μείνει έναν αιώνα πίσω pic.twitter.com/W0oDyqFMcO

— LouellaDeVil (@MsLouellaDeVil) July 30, 2020

Τα μέσα ενημέρωσης δεν βοηθούν

Δεν είναι μία και δύο οι φορές που μέσα ενημέρωσης αναπράγουν hoaxes, ή δεν διασταυρώνουν την είδηση. Το φαινόμενο είναι ογκώδες στις μεγάλες media scenes (ΗΠΑ, Αγγλία) και γίνεται ακόμη πιο πιστευτό (από τον όχλο) όταν εμπλέκεται το YouTube με τα εύκολα για μοίρασμα βίντεο. ‘Αλλωστε, η τέχνη της κινηματογράφησης και το να κάνεις ένα θέμα να φαίνεται επιστημοφανές είναι εύκολο …στο editing.

Αν προσθέσετε σε αυτή την εξίσωση “φανατικά” μέσα ενημέρωσης (που έχουμε αρκετά στην Ελλάδα) και τα θεματικά blogs… η διάδοση του ψέμματος πετυχαίνει 100% κάλυψη σε μία ώρα. ‘Εχει δυστυχώς, ας πούμε, πειστεί μεγάλο μέρος του πληθυσμού να μην εμβολιάζεται, επιτρέποντας σε ασθένειες του 1960 να ξανα-εμφανιστούν.

Yellow journalism should be illegal. They invade the lives of innocent people and evoke in-existent situations
with the aim to preserve evil for profit

Ο John Oliver δημοσίευσε ένα αφιέρωμα στις θεωρίες συνομωσίας που ξέσπασαν μέσα στην πανδημία (και αν θελήσετε, δείτε μετά και αυτό το βίντεο όπου ένας αντι-Covid “ακτιβιστής” αρρώστησε τελικά). ‘Οσα αναφέρει ο John Oliver για τις ΗΠΑ, μπορείτε ως αναλογία να τα σκεφτείτε και σίγουρα θα τα βρείτε σε κάποια αντίστοιχη μορφή και στην Ελλάδα (γιατί να μείνουμε πίσω;).

Είναι και ευθύνη των εταιριών και δική σας κ.κ. επιχειρηματίες!

Στην Ελλάδα η μόνη εταιρία που είχε κάνει ανακοίνωση πως δεν θα συνεργάζεται με μέσα ενημέρωσης που προβάλλουν fake news είναι η Vodafone. Πρέπει να ακολουθήσουν και άλλες. Τα fake news είναι ένα δηλητήριο στο εμπόριο και στο περιβάλλον επικοινωνίας.

Δεν με πειράζει κάποιος να πιστεύει στον Βούδα και σε ό,τι τρελό θέλει. Αλλά όταν αυτό γίνεται μηχανισμός μόχλευσης, επιθέσεων σε εταιρίες, καταστήματα ή ρητορεία μίσους ή επάγγελμα (καλά διαβάζετε) κοινοτήτων που διασπείρουν ψεύδη, τότε όλοι, εγώ, εσείς, ο επιχειρηματίας δεν είμαστε άμοιροι ευθυνών.

Η κριτική που ασκείται στον κ. Βελόπουλο, αρχηγό κοινοβουλευτικού κόμματος, όταν παρουσίασε χειρόγραφα του Ιησού στο παρελθόν δεν μπορεί να είναι τίποτε άλλο παρά χαριτωμένη. ‘Οταν τα Hellenic hoaxes αποδεικνύουν πως λέει ανακρίβειες άντε, και πάλι γελάς. Αλλά όταν κοινότητες πολιτών στα social media “χειροκροτούν” τις επιθέσεις και κλοπές σε αλυσίδες καταστημάτων (με κίνδυνο τη ζωή ανθρώπων), τότε τίποτε πια δεν είναι χαριτωμένο.

Ο επιχειρηματίας ή CEO ή Marketer που διαφημίζει προϊόντα-υπηρεσίες, που χρηματοδοτεί την οικονομία, που εργοδοτεί την κοινωνία, που πληρώνει φόρους και έχει επιπλέον μια κοινωνική ευθύνη να υπηρετεί (για το κοινό καλό), δεν μπορεί να είναι αμέτοχος. Επίσημα, με θέση, με στάση υπευθυνότητας πρέπει να καταπολεμήσει το σαρωτικό κύμα των fake news και όχι απλά να τα συζητά με τη διαφημιστική του ως μια κοινωνιολογική ανάλυση 5λέπτου. Να μερικές ιδέες:

Παύση διαφημιστικής συνεργασίας και διαρκής αποκλεισμός σε οποιοδήποτε μέσο επικοινωνίας δημοσιεύει ψευδείς ειδήσεις.
Καταγγελία και reporting στα social media κάθε προσωπικού λογαριασμού ή σελίδας που διαδίδει ψευδείς ειδήσεις ή και μίσος.
Προσωπικές μηνύσεις σε κάθε πρόσωπο που δημόσια αναφέρει ψεύδη τα οποία πλήττουν την αξιοπιστία της επιχείρησης ή εμμέσως, πλην σαφώς, φέρνουν αρνητικά αποτελέσματα στην εμπορία του προϊόντος-υπηρεσίας.
Αυστηρό Code of Business ethics για όλους τους εργαζόμενους της επιχείρησης , ώστε ως χρήστες social media να μη βλάπτουν την τιμή και υπόληψη κανενός ανθρώπους ή οργανισμού, όταν πρόκειται για αδιασταύρωτες πληροφορίες ή και hoaxes.
Εγγραφή, υποστήριξη όποτε χρειαστεί και αναμετάδοση του περιεχομένου των Hellenic hoaxes, είναι πλέον μέλος του παγκόσμιου δικτύου observatory.

Το κοινό θα είναι μαζί σας με τέτοια υπεύθυνη στάση

Σύμφωνα με το Digital News report του Ινστιτούτου Reuters που πλέον διεξάγεται σε 40 χώρες, το 63% των Ελλήνων χρηστών του διαδικτύου ανησυχούν για την παραπληροφόρηση στο διαδίκτυο (ακόμη και αν άθελά τους έχουν συνεισφέρει σε αυτή). Το ποσοστό είναι υψηλότερο από τον μέσο όρο των 40 χωρών του δείγματος (56%). Σύμφωνα με έρευνες η Ελλάδα είναι η λιγότερο ανθεκτική χώρα στην κακόβουλη παραπληροφόρηση μετά τις ΗΠΑ, σε δείγμα 18 δυτικών χωρών.

Η κοινή γνώμη θα δει θετικά κάθε επιχείρηση που θα αναλάβει έμπρακτη πρωτοβουλία καταπολέμησης των fake news. Γιατί αφενός δηλητηριάζουν την κοινωνία και την ευδοκίμησή της, και αφετέρου αποδεικνύει στην πράξη η επιχείρηση πως έχει ηθικές γραμμές και πόσο αυστηρή είναι σε αυτές!

Θέλω να μιλήσω σε ένα ειδικό