Οι Artisans θα νικήσουν τα ρομπότ!

When you visit a country, visit the forgotten artisans of the narrow streets because they are the ones who made that country!
Mehmet Murat ildan

Η έμπνευση από μία Artisan!

Η έμπνευση αυτού του άρθρου ήρθε από τη δημιουργό Lily Bouri που παράγει χειροποίητα προϊόντα στο εργαστήρι LilysCraftedFeelings.com. ‘Οταν μου έδειξε τι και πως υλοποιεί, με την ευκαιρία ενός podcast που κάναμε, και πόσο απαιτητικό είναι μαζί με όλες τις άλλες δουλειές ενός επιχειρηματία όχι μόνο εντυπωσιάστηκα, αλλά σκέφτηκα πως οι δημιουργοί είναι μια από τις απαντήσεις μας.

Στη διαδικτυωμένη κοινωνία που η τεχνολογία θα οδηγεί την εξέλιξη, το κίνημα των Artisans θα διαφέρει, θα μυρίζει, θα λάμπει και θα δίνει νόημα. Θα είναι οι άνθρωποι που θα ξαναφτιάξουν τις μικρές βιοτεχνίες και τα εργοστάσια που θέλουμε. Ακόμη και αν χρησιμοποιήσουν 3D εκτυπωτή, θα είναι με χειροποίητες δυνάμεις και φαντασία.

For the artisan, craft is an end in itself – David Bayles, Art and Fear

Νέοι Artisans θα έρθουν από την κρίση

Σύμφωνα με τον Guardian και το CNN έως το Μάιο 2020 δηλώθηκαν μόνο στις ΗΠΑ 40 εκατ. άνεργοι, νούμερο που φτάνει στα επίπεδα του Great Depression. Η Coca Cola κάνει restructuring σε ΗΠΑ, Καναδά, Πουέρτο Ρίκο (άρθρο CNBC εδώ) και μικρές εταιρίες σε όλο τον κόσμο σκέφτονται πως να αντιπαρέλθουν τις δυσκολίες τους.

Οι νέοι άνεργοι θα είναι οι νέοι επιχειρηματίες και δημιουργοί. Θα δώσουν πνοή στο οικονομικό (ψυχολογικό) περιβάλλον γύρω μας και παρά τις προκλήσεις και τους φόβους, θα δημιουργούν νέα δίκτυα και γέφυρες συνεργασίας και εξαγωγών.

Να ορίσουμε λίγο καλύτερα τους τεχνίτες-δημιουργούς;

Aς ορίσουμε λοιπόν τον τεχνίτη-Artisan. Είναι ο δημιουργός, ο τεχνίτης, ο μάστερ που παράγει χειροποίητα ένα αγαθό, είτε είναι ύφασμα, είτε εξάρτημα αλλά και εμμέσως όποιος αναβιώνει παραδοσιακές τεχνικές. Η Sofiya Deva, ιδρύτρια της This Same sky με τα χειροποίητα προσωπικά και σπιτικά αξεσουάρ, αποθεώνει τους καλλιτέχνες της κολλεξιόν της και προχωρά τον ορισμό πιο πέρα.

Ο Artisan τεχνίτης αναβιώνει ή συνδέει μια συγκεκριμένη τέχνη (ας την πούμε θεματική) με την πολιτιστική κληρονομιά και την ιστορία. Κάνει το παλιό, σύγχρονο. Τρομερός marketing δρόμος. Σε κάνει να ονειρεύεσαι χέρια, ιδρώτα, ανθρώπους, καλοβαλμένες και καλαίσθητες επιλογές που τις είχαν και παλιά. Mama mia!!!

‘Οχι, δεν πρόκειται για τσολιαδάκια

Αν με τη λέξη Artisans μπερδεύετε τα τουριστικά σουβενίρ-τσολιαδάκια, ή μια σελίδα στο Etsy.com έχετε λάθος θεώρηση. ‘Ισως αξίζει να ρίξετε μια πιο προσεκτική ματιά στην παγκόσμια αξία και το αναπτυξιακό δυναμικό τους.

Η στροφή προς την αναβίωση των βιοτεχνιών και η επιλογή χειροποίητων προϊόντων από τις διεθνείς αλυσίδες εφοδιασμού δεν είναι μια περιστασιακή τάση. Αρκεί να δείτε 10 παραδείγματα από όλο τον κόσμο, για να σκεφτείτε αγορές, stories και μοναδικότητες. Καλλιγράφοι, χαράκτες, χαλιά, πλακάκια και τόσα ακόμη.

Στον Don’s κάθε ζευγάρι αντρικών παπουτσιών γίνεται 100% στο χέρι. Κάθε παραγγελία είναι μοναδική. Και όχι μόνο πουλάει το στυλ, την ποιότητα, αλλά μαζί την αναπαυτική “Midsole technology”, ή τα διαφορετικά τακούνια. Αλλά δεν αρκέστηκε σε ένα e-shop που πουλάει την πραμάτεια των ίδιων διανομέων.

Στην Τοσκάνη τα σαπούνια La Florentina δημιουργούνται ακόμη σε παραδοσιακό χάλκινο καλούπι με παλιά μέθοδο σαπωνοποίησης και ιστορικές συνταγές αρώματος. Η εργασία είναι ακριβής, στο χέρι με σχολαστικό έλεγχο από τη δημιουργία έως και τη συσκευασία. Μόλις 25 κωδικοί (focus!) για την εκλεπτυσμένη πελατεία. Εχει όλα τα promo tools, αλλά το story του brand μυρίζει παράδοση, αξία και αντι-μαζικότητα.

There is something deeply satisfying in shaping something with your hands. Proper artificing is like a song made solid. It is an act of creation – Patrick Rothfuss

Η Ελλάδα έχει τέτοιο δημιουργικό ταλέντο

Αυτή θα έπρεπε να είναι η στρατηγική των νέων βιοτεχνιών και εργοστασίων, για να ποικίλει και να αναπτύσσεται πολύπλευρα η οικονομία. Θα έπρεπε να έχουμε περισσότερα μεταξωτά μαντίλια τύπου Mantility. Για την αποθέωση του διαφορετικού και την αμφισβήτηση του μοντέλου (copy-paste) των υπηρεσιών.

Οι Έλληνες που έβαλαν τα (ξύλινα) Zylowear γυαλιά σε όλο τον κόσμο είναι δύο παιδιά που εξάγουν αισθητική και storytelling από τη Σύρο. Χειροποίητα ξύλινα γυαλιά ηλίου. Με καλούπια, σχέδια και ένα νέo brand name (το επόμενο δώρο στον εαυτό μου!). Είναι ελληνικό προϊόν και δίνει προοπτικές σε …παιδιά της κρίσης. Διαβάζω στο website τους: “wood is alive, smells…” και ήδη με ταξιδεύει.

Το έχω ξαναγράψει, εμείς λέμε “σανδάλι και λευκή κάλτσα” για να κοροϊδέψουμε δεικτικά τους τουρίστες, αλλά designers και νέα παιδιά με λίγο χρυσό και σχέδια εξάγουν τα αρχαιοελληνικά σανδάλια στο εξωτερικό και κάνουν εξώφυλλα στη Vogue ως fashion statement. Δείτε το portfolio της Greek Chic Handmades για να καταλάβετε πως μια επιχείρηση μπορεί να μαγέψει τον πελάτη…ναι, αυτόν που εμείς κοροιδεύουμε. Είναι δυνατή ιστορία η χειροποίητη πρόταση.

Μπορεί μια γυναίκα να εμπνεύσει άλλες 22.000;

Οσο τα χειροποίητα γυναικεία γάντια Madova στη Φλωρεντία της οικογένειας Donini από το 1919 επηρεάζουν και δημιουργούν ιστορίες μέσα από παγκόσμια δημοσιότητα, άλλο τόσο αρκεί μια γυναίκα να επηρεάσει χιλιάδες άλλες. Μια ισχυρή γυναίκα, μία οραματίστρια που περπατά στη σκηνή, ντυμένη με μια χειροποίητη παραδοσιακή φούστα και κάλυμμα με πέπλο. Είναι η Ινδή Ruma Devi, βραβευμένη σχεδιάστρια.

Εκανε το φολκλόρ ενδιαφέρον. Μετέτρεψε τη γενέτειρά της, πόλη Rawsar της Ινδίας, σε ιστορία. Εστειλε μήνυμα σε χιλιάδες designers και sourcing experts υφασμάτων να τη συναντούν κάθε χρόνο σε περιοδείες. Μπορεί να μη φορά ‘glam’ ρούχα, αλλά είχε το θάρρος και την επιμονή να κάνει τα ινδικά patchworks μοδάτα. Και τελικά έγινε ο μόνιμος εργοδότης 22.000 γυναικών από τα γύρω χωριά.

Ιστορίες με ουσία!

Με τρελαίνουν αυτές οι ιστορίες. Εχουν πάθος, μεράκι και ποιότητα. Εχουν ουσία, όχι PR-αντιγραφή. Παγκόσμια οι βιοτεχνικές επιχειρήσεις βοηθούν στην απασχόληση εκατοντάδων χιλιάδων. Οι artisans εξισορροπούν τις ανισότητες και στηρίζουν τοπικές οικονομίες με πολιτισμό, άποψη και βιωσιμότητα. Οι δημιουργοί αυτοί έχουν ρόλο στη νέα οικονομία μιας και δεν θα γίνουμε όλοι τεχνολόγοι, service experts ή digital. Οι πιο σημαντικοί λόγοι για αυτό είναι:

Νο1. Οι δημιουργοί-artisans αναβιώνουν το παλιό και μαζί μια παράδοση που χάνεται

Η προσφορά των Artisans με τη διατήρηση πολιτιστικών, παραγωγικών, και τεχνικών προσεγγίσεων που σχετίζονται με τόπους-destinations, ή με την ιστορία λαών, ή με γεωγραφικές περιοχές είναι ανεκτίμητη. Η αναβίωση παλιών τεχνικών για διεθνείς και τοπικές κοινότητες ανθρώπων όχι μόνο παράγει τα προς το ζην, αλλά δίνει συνοχή, περηφάνεια και νόημα στους ανθρώπους.

Επίσης, κάθε artisanal proposition προσελκύει high-end / ‘premium’ πελάτες που δεν αντέχουν άλλο την αντιγραφή που μας έφεραν οι scaled βιομηχανίες (Κινέζοι, Ikea κλπ). Ποιός θα αναδείξει το μεταξοσκώληκα του Σουφλίου, αν δεν το κάνουμε εμείς και το Mantility των νέων designers; Γιατί άραγε άνθρωποι παραγγέλνουν χτυπητά χαλιά από τα πέρατα του κόσμου;

Ξέρετε, η πολιτιστική, προϊοντική, και οικονομική ποικιλομορφία μας κάνει με εμπειρίες πλουσιότερους ανθρώπους και καταναλωτές. Εκφράζουμε καλύτερα τον εαυτό μας, μαθαίνουμε και συνεργαζόμαστε για κάτι που αρέσει και να αναζητούμε το διαφορετικό.

No2. Οι δημιουργοί-artisans είναι βιώσιμες εναλλακτικές σε προβληματικά industries

Η λίστα είναι μεγάλη: μόδα, είδη σπιτιού, παράγωγα προϊόντων ονομασίας προέλευσης, καλλυντική βιομηχανία, τέχνη. ‘Ολα πιο αυθεντικά. ‘Ολα πιο “πράσινα”, μιας και αντί για τις καμινάδες κινέζικων εργοστασίων υαλικών, το φυσητήρι των υαλικών ανάβει ξανά σε μικρά δωμάτια, μειώνοντας τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, τα χημικά απόβλητα και την κακή μεταχείριση εργαζομένων σε φτωχές κοινωνίες.

Το πρώτο μου κοστούμι ήταν χειροποίητο, το έραψα επάνω μου και ένιωθα σπουδαίος. Πέρασαν όμως τα χρόνια και ξέχασα την εμπειρία, αλλά πλέον ξανάρχεται στο μυαλό όταν βλέπω πως κάτι μεγάλο αλλάζει: οι καταναλωτές αναζητούν αυθεντικά προϊόντα, κομψά είδη και μικρές παρτίδες προϊόντων (αντίληψη ποιότητας)!

Ξέρουν πια! Τους αρέσουν οι μικρές εταιρίες, με ωραία προϊόντα, λίγα και καλά που λένε. Οι εταιρίες που δεν εισάγουν ό,τι κινείται αλλά παράγουν μικρές παρτίδες, δίνουν δίκαιους μισθούς και «ξυπνάνε» τοπικές κοινωνίες. Ταξιδεμένοι και μή, νομίζω πως χόρτασαν με την καταναγκαστική κατανάλωση και σκέφτονται πιο ουσιαστικά πια.

Νο3. Η αγορά χειροποίητων αναπτύσσεται ραγδαία

Το πιο πρόσφατο report που βρήκα στο διαδίκτυο είναι του 2018 και αναφέρει το ποσό των 526,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων ως συνολική παγκόσμια αξία εργασιών στο 2017 (τα τελευταία δημοσιευμένα), ενώ εκτιμά πως θα διπλασιαστεί έως το 2023. Φανταστείτε: γάντια, αρώματα, χειροποίητα κασκόλ, ακόμη και μανταλάκια ίσως όλα να είναι ένα brilliant tactical plan εν μέσω της πανδημίας και της οικονομικής ύφεσης.

‘Οσο εξελίσσονται οι προτιμήσεις των καταναλωτών, όσο μπαίνουν αυστηρότεροι περιβαλλοντικοί και ποιοτικοί κανόνες παραγωγής, και όσο δεν παραμυθιαζόμαστε πια από το “μαζικό, άρα καλό“, είναι λάθος να υποτιμήσουμε τους artisans. Είναι μια διεθνής κοινότητα που μας δίνει συναισθήματα, ενώ μας επανασυνδέει με τις ρίζες μας. Δημιουργεί τοπικά, είναι βιώσιμη πρακτική, και είναι και πιο οικονομική προσέγγιση σε όλη την αλυσίδα.

Το μόνο που χρειάζεται να κάνουν αυτοί οι δημιουργοί, είναι να πεισμώσουν, να δημιουργούν, να γίνουν έξυπνοι marketers, να μας δείχνουν τις ιστορίες τους και να μας αφήνουν να ονειρευτούμε, να μυρίσουμε, να ψηλαφήσουμε.